Gisteren op straat kreeg ik een discussie met een mevrouw die zei dat het fijn was dat een vrijgekomen huurwoning in ons kleine dorpje voor onze (lees: blanke) kinderen beschikbaar kwam en niet voor weer een Syrisch gezin. Hoezo, vroeg ik? En zonder op haar antwoord te wachten zei ik dat deze mensen toch ook een dak boven hun hoofd mogen hebben? Dat ze niet voor niets gevlucht zijn. We werden het niet eens en dat hoeft ook niet. Waar ik me achteraf wel over verbaasde was dat zo’n gesprek eigenlijk not done is. Mevrouw liep gebelgd weg, mompelend, ik ben niet racistisch, want ik heb een schoonzoon die nog donkerder is dan blablabla. Ik hoorde het verder niet eens meer. Jawel mevrouw, dacht ik; wat je zegt is wel racistisch, je sluit een gezin uit, dat uit een ander land komt, van een van de grondbeginselen van een veilig bestaan: een dak boven je hoofd.
Raar eigenlijk dat we het woord racistisch gebruiken. Is landistisch dan niet een beter woord, want in dit geval heb je blijkbaar iets tegen mensen die uit Syrie komen. Want ben je ook racistisch als je het niet fijn vindt dat er Engelsen naast je komen wonen? Of is dat hetzelfde ras en is dat ok? Echt? Of vind je het ook niet fijn als er mensen uit Roemenie of Polen komen? En zijn Noren of Zweden dan wel ok of interessanter? Wie horen er eigenlijk niet tot ons ras? Weet jij het?
Een prachtig mens dat ik ken, schreef pas in een post op LinkedIn dat er, tijdens het uitlaten van haar hond, uit een rijdende auto een ei naar haar gegooid werd en dat ze zich meteen afvroeg of het kwam door haar kleurtje, omdat dat wellicht opviel in een overwegend blank dorp. Nee, ze woont niet in Zuid-Afrika, ze woont gewoon hier in Nederland! Zo bijzonder dat dat blijkbaar een van haar eerste gedachten is. Ik blijf me daarover verbazen en tegelijkertijd maakt het me ook verdrietig dat het zo is voor haar en voor vele anderen waar ook ter wereld, in onze wereld. Met de nadruk op ons. Die klomp die zo typisch Nederlands is, past ons allemaal. Ons, van waaruit dan ook ter wereld.
We kunnen toch niet blijven zwijgen tegenover mensen die dergelijke racistische uitspraken doen? Ik vertik het om mijn mond te houden. Dan maar minder mensen die me groeten of die me op mijn verjaardag feliciteren. Zwijgen druist in tegen alles waar ik als mens in geloof en voor sta. Gelijke kansen, respect voor de ander (nou ja, ik was ook niet zo respectvol voor de mening van de mevrouw gisteren, eerlijk is eerlijk: dat vergt nog wat oefening). Toon Hermans schreef een mooi gedicht: er moeten mensen zijn die zonnen aansteken, voordat de wereld verregent.….. etc. Lees dat gedicht eens, zo iemand wil je toch zijn? Ik neem de vrijheid om daaraan toe te voegen: er moeten mensen zijn die niet langer zwijgen, maar die opstaan en een ander geluid laten horen.
Bij dát soort mensen wil ik horen
die op het tuinfeest in de regen BLIJVEN dansen
ook als de muzikanten al naar huis zijn gegaan
de muziek gaat DOOR
de muziek gaat DOOR
en DOOR
(Toon Hermans)